Алешына

Наўрад ці хто калі-небудзь захапляўся алешынай. Вось бе-ластволая прыгажуня бярозка альбо асінка ці клён з дубам каго толькі не зачароўвалі. Да алешыны, на жаль, у любую пару года душа чамусьці застаецца абыякавай.

I сапраўды, што ў ёй цікавага? I ўсё ж яна заслугоўвае ўвагі. Алешына — верны прадказальнік вады. Яна ніколі не вырас-це на сухадоле. Асабліва паблізу павінен быць гаваркі ручаёк, гуллівая рачулка, ціхае патаемнае балотца альбо вірлівая кры-нічка.

А дзе вада ды алешына, там абавязкова і салавей. Ніколі гэты цудоўны птах не заспявае ні на хвойцы, ні на бярозцы альбо дубку. Яму падавай менавіта шэрую алешыну з лазою, ці хіба яшчэ чаромху з калінай. А дзе салавей ды алешына, там зала-цістыя кветкі лотаці, блакітныя зорачкі незабудак.

Алешына, еалавей, кветкі — гэта адзін суцэльны ланцуг пры-роды. Выкінь адно звяно — усё распадзецца, знікне непаўторная прыгажосць.

Липа

Вядомы дрэвы-гіганты з пышнай, густой цёмна-зялёнай кро-най, вышынёй да трыццаці метраў, з дыяметрам ствала два з па-ловай метры. Прыгожыя, велічныя ліпы-меданосы, асабліва ў час цвіцення, не маглі пакінуць абыякавымі нашых продкаў. Нездарма другі месяц лета беларусы называюць ліпенем.

Спрадвеку з ліпы рабілі чаўны, калыскі, карабы, лубкі, по-суд на мёд. 3 ліпавай кары плялі лапці. Маладыя парасткі ліпы нават ужываліся ў ежу. Выкарыстоўваліся ліпавы мёд, гарбата з ліпавага цвету і ў лекавай, і ў магічнай практыцы. На Мін-шчыне верылі, што калі хворы пралезе праз дупло ў ліпе і па-кіне ля яе вопратку, то пазбавіцца ад «зляку». Ліпа лічылася і ахоўным сродкам: яе галінкамі апляталі рогі кароў, кабчараў-нікі не маглі адабраць малака.

Нашы продкі ставіліся да ліпы як да свяшчэннага дрэва. Пад ліпамі старэйшыя роду чынілі суд, пад імі маліліся.