Хлеб-соль

Была халодная позняя восень. Вецер студзіў рукі, але Ганне Мацвееўне нельга было схаваць іх у кішэні: яна трымала хлеб-соль.

Жанчына ўспамінала, як трыццаць гадоў назад тут сустрака-лі салдат, што выбілі ворага з гарадка. Маленькая Аня, хвалю-ючыся, несла на ручніку цёмны хлеб. Калі дзяўчынка датупала да танка, усё, чаму яе вучылі жанчыны, вылецела з галавы. Яна бачыла перад сабой ласкавыя, як у бацькі, вочы і шрам ля скроні палкоўніка. Асцярожна ўзяўшы хлеб, палкоўнік дакра-нуўся да яго патрэсканымі губамі. Падняў малую, як пушынку, тройчы пацалаваў, паставіў на танк.

Цяпер Ганна Мацвееўна ішла да генерала, ля скроні якога быў рубец. Генерал беражліва ўзяў з рук жанчыны хлеб-соль, пачціва пацалаваў залацісты, як сонца, бохан.

— Дзякуй вам, людзі, за тое, што вырошчваеце хлеб, — ска-заў генерал.

Ці пазнаў ён у жанчыне з ордэнам на жакеце худую дзяўчын-ку, якая калісьці паднесла яму хлеб-соль? Хлеб вырас на зямлі, вызваленай ад ворага.

Аер

Невясёлае жыццё было ў дзяцей вайны. Горкае, трагічнае, халоднае, галоднае. А ўсё роўна прыгадваецца з цеплынёй, бо дзяцінства для кожнага чалавека адзінае і непаўторнае. Даво-дзілася есці ўсё ядомае. Белыя карэньчыкі аеру, напрыклад. Гэта цяпер вядома, што яны яшчэ і лекавыя. А тады толькі б го-лад наталіць. Калі ж зацвітала дзікая канюшына, то наогул па-чынаўся промысел. Спажыўныя галоўкі высушваліся і таўклі-ся, потым гэта травяная мука дамешвалася, як праснакі¹ пяклі. Зерне конскага шчаўя таксама ішло ў ход. Гаркаватыя ды цвер-даватыя былі тыя аладкі, але са смакам елі. Калі вада цёплай рабілася, то рыбай можна было добра пажывіцца. Вучыліся і плаваць, і рыбу лавіць на маленькай рэчцы, якую даўно ўжо асушылі. Падросшы, пераходзілі на Начу, ужо сапраўдную раку. Лавілі рыбу сеткамі. Тады гэта не лічылася браканьерствам, бо рыбы ў рэчках хапала. Калі з добрым уловам вярталіся хлапчукі па вёсцы, то ўсе хвалілі: выдатныя рыбакі.