Рэки и людзи

Можа быць, каму-небудзь здасца недарэчным параўноўваць нашы рэкі і азёры з людзьмі. А вы паспрабуйце! I ўбачыце, якое вялікае падабенства паміж імі. Як адны, так і другія спакойныя і разважлівыя, задуменныя і мудрыя. Гэта зусім невыпадко-ва. Са старажытнасці людзі імкнуліся жыць як мага бліжэй да вады. Ва ўсе часы яна шмат значыла для чалавека. Вада ра-тавала ад засухі і голаду. На рэках будавалі млыны, узводзі-ліся плаціны для арашэння зямлі, правозіліся розныя грузы. Вада — наш пастаянны і надзейны лекар. Яна дае сілы, бадзё-расць,здароўе.

Чалавек усё жыццё вучыцца ў прыроды. Яна яго выхоўвае, натхняе, аберагае. Прырода хоча, каб чалавек быў адным цэлым з ёю. Чалавек таго і сам не заўсёды заўважае, але гэта так. Пры-рода — духоўны лекар чалавека. На роднай зямлі для яго няма нічога чужога. Усё тут блізкае, дарагое: кожная рэчка і рачулка, возера і азярынка.

Крэпасць на мяжы

3 даўніх часоў Белавежская пушча была аплотам нашых продкаў, надзейным прытулкам у цяжкія гады. Яна карміла і паіла, гартавала мужнасць і сілу людзей. Усё тут было: кара-леўскія і царскія паляванні, браканьеры, масавыя высечкі лесу, грабежніцтва акупантаў. Цяпер тут запаведна-паляўнічая га-спадарка. Высякаюць толькі нязначную частку таго лесу, што нарастае за год, рэдкіх звяроў берагуць.

Зубр — слава і галоўная прыкмета пушчы. Ён можа выва-ліць сваімі рагамі частакол з бярвення, дагнаць на лясной да-розе матацыкл. Толькі ён гэта рэдка робіць. Зубр, як кожны, хто мае праўдзівую сілу, рахманы і добры звер. Праўда, ёсць адно правіла: не чапай яго. Але людзі часам вымушаны былі крыўдзіць зуброў. Калі прыйшлі крыжаносцы і над славянскім светам навісла смяротная небяспека, толькі пушча забяспечы-ла славянскіх воінаў мясам. Белавежская пушча заўсёды была крэпасцю на мяжы.