Святыя крыницы

Святыя крыніцы. Яны нашы лекары і суцяшальнікі. Напіўся са святой крыніцы — і ты ўжо здаровы.

Беларусы заўсёды паважалі ўсе свае крыніцы, а святыя асаб-ліва. Ведаючы, што іх вада мае надзвычайную сілу, людзі пра-сілі ў крыніц выратавання і здароўя.

Паблізу крыніц беларусы ўзводзілі храмы. Каля такой кры-ніцы пабудавана Полацкая Сафійка, сусветна вядомы шэдэўр нашага дойлідства¹.

Да крыніц мы хадзілі і ў святы, і ў будні. Іх жывая вада змы-вала нашы хваробы, нечаканы смутак. Да жывой вады людзі спя-шаліся прыйсці да ўсходу сонца, пакуль над ёй не праляцела пту-шачка. Нечапаная вада, верылі мы, валодае самай гаючай сілай.

У беларусаў здаўна быў культ вады. Вадзе мы рабілі ахвя-рапрынашэнні: балоту аддавалі сваё рала, рацэ — каменную сякеру, крыніцы — сваю ежу.

Вада — адна з чатырох асноўных стыхій, што ўтвараюць сусвет. Паветра судакранаецца з ёй, агонь баіцца яе, а зямля ўвогуле абапіраецца на ваду. Таму ўсе мы павінны шанаваць яе.

Грыбы у паверъях

У глыбокай старажытнасці да грыбоў ставіліся па-рознаму. Напрыклад, жыхары Гватэмалы пакланяліся ім. Захаваліся скульптуры грыбоў з выявамі міфічных духаў на ножцы. Да нашага часу дайшлі павер'і многіх народаў, што грыбы нара-джаюцца не ад дажджу, а ад грому. А некаторыя першабытныя плямёны звязвалі з'яўленне грыбоў з зоркамі і з вясёлкай.

Многія народы лічылі, што грыбы — гэта хлеб д'ябла. Спатрэбілася шмат часу, каб людзі навучыліся адрозніваць ядомыя грыбы ад неядомых. Памылкі пагражалі не толькі чалавечаму здароўю, але і жыццю.

Нашы далёкія продкі таксама былі вялікімі грыбнікамі. I пры-думалі нямала павер'яў, звязаных са зборам грыбоў. Напры-клад, калі ў лесе грыбніку трапіцца на вочы заяц, то трэба ісці ў той бок, куды ён пабег. Праўда, спачатку неабходна падняць з долу любую рэч, перакінуць яе цераз зайцаў след. А яшчэ нашы продкі былі перакананыя, што калі паглядзець на грыб, то ён перастане расці.