Гамани, лес!

Гамані, лес, пакуль стаіш. Жывеш ты — жыве з табою пта-ства, звяр'ё і шмат чаго іншага адушаўлёнага, неадушаўлёнага.

Чаруй, лес, сваімі незлічонымі фарбамі і іх адценнямі. Усё ў цябе ў гуках і фарбах. Нават вятрам тваім колер дадзены. Яны блакітныя, зялёныя, жоўтыя.

Сцеражыся, лес, неразумнага чалавечага дзейства. Усё жы-вое тваё асцерагаецца чалавека. Дрэва пачынае трапятаць ліс-цем, калі ён падыходзіць з сякерай. Птушка знарок рызыкуе сабой, каб, толькі адвесці чалавека ад гнязда свайго. Звер со-чыць, каб не перасякаліся яго і людскія сцежкі.

Ты ведаеш, лес, што самае небяспечнае для цябе — чалавек. Ён бярэ ў цябе ўсё, што ты можаш даць, у шмат разоў больш, чым можна спажыць. I калі ўсё ў свеце жыве толькі дзякуючы спажыванню, дык усяму гэтаму ёсць разумная мяжа. Чалавек жа — адзіная істота, якая межаў гэтых не ведае. Адсюль і беды твае, лес, ды і ўсяго, што завецца прыродай.

Налибоцкая пушча

У цэнтральнай частцы Беларусі, на захад ад Мінска, у ба-сейне правых прытокаў Нёмана, Бярэзіны з Іслаччу і Усы, рас-кінуўся буйны лясны масіў. Гэта Налібоцкая пушча. Яна займае болын за шэсцьдзясят тысяч гектараў. Тут пераважаюць саснова-яловыя лясы, растуць таксама алешнікі і беразнякі. Цераз Налібоцкую пушчу праходзіць паўночная мяжа суцэльнага распаўсюджання граба. У поймах рэк дамінуюць асаковыя лугі. Значная частка пушчы забалочана.

Сярод насельнікаў пушчы сустракаюцца ласі, казулі, дзікі, бабры. Можна сустрэць бурагамядзведзя, барсука, рысь. Пушча багата баравой дзічынай. Сустракаюцца рэдкія для Беларусі ві-ды травяністых раслін. У паўднёвай частцы пушчы знаходзіцца маляўнічае возера Кромань.

3 тысяча дзевяцьсот саракавога года па тысяча дзевяцьсот пяцьдзясят першы Налібоцкая пушча мела статус дзяржаўнага запаведніка. Ён быў арганізаваны для аховы і аднаўлення каш-тоўных капытных жывёл і рачных баброў. 3 тысяча дзевяцьсот шасцідзясятага года пушча з'яўляецца паляўнічым запавед-нікам.