Справы каралевы Боны

Каралева Бона, жонка Жыгімонта, была вельмі адукаванай жанчынай. Старанна вывучала мовы, геаграфію, багаслоўе, за-коны. Шмат патрабавалася сіл, каб гаспадарыць на вялізных абшарах. Неабходна было ўмець да людзей з добрым словам звяртацца, каб працавалі лепш.

Пры Боне расквітнелі многія беларускія гарады і вёскі. Добрая гаспадыня, яна атрымлівала вялікія прыбыткі ад сваіх ула-данняў. Іх называлі неапалітанскім скарбам, знойдзеным на беларускай зямлі.

У Моталі італьянка загадала пабудаваць палац, дзе пасяліла землякоў. I цяпер жывуць у гэтай беларускай вёсцы нашчадкі жыхароў Рыма, Неапаля і Фларэнцыі.

Пры каралеве ўпершыню пачалі праводзіць меліярацыю — асушэнне палескіх балот. На ўскрайку Кобрына да нашых дзён захаваўся канал Бона — самы старажытны меліярацыйны ка-нал у Беларусі.

У многіх раёнах Брэсцкай вобласці ёсць вёскі, якія маюць назву Агароднікі. Час іх заснавання — сярэдзіна шаснаццата-га стагоддзя. Па загадзе каралевы і яе сына некаторыя сяляне атрымлівалі агароды. Іх вёскі і сталі называць Агароднікамі.

Званы

Кажуць, што царкоўны звон лечыць душу і цела. Таму і становяцца людзі пад званы, дакранаюцца да іх далонямі і вус-намі.

Вераць, што асвечаныя званы ачышчаюць паветра ад інфекцый, супакойваюць буры. Ёсць сведчанне, што дзесяць мінскіх цэркавак з невялікімі званарнямі у цяжкі час эпідэмн сваім жыватворным звонам выратавалі горад ад чумы.

Аказваецца, званы выпраменьваюць ультрагукавую радыя-цыю, здольную знішчаць вірусы. Нашы продкі не ведалі гэтага, аднак у час эпідэмій званілі ў званы ўдзень і ўначы.

Царкоўны звон — гэта малітва. Былі часы, калі са званоў здзе-каваліся, як з жывых істот: іх скідвалі са званіц, вырывалі языкі, ганьбуючы, вазілі па вуліцах на вазах, запрэжаных асламі.

Званы ў нас вырабляюць у Мінску. Пачынаюць заліваць — служыцца малебен. Калі званы гатовыя, іх хрысцяць, як дзя-цей, даюць імёны.

Спецыялістаў па царкоўным звоне рыхтуюць у Мінску і Ві-цебску. У школах званароў удасканальваецца майстэрства ігры на званах.